Tag Archief van: energietransitie

Maak nooit éen groep – zelfs niet een sleutelgroep – verantwoordelijk

Maak nooit éen groep – zelfs niet een sleutelgroep – alleen verantwoordelijk voor een hele sector- of thematransitie. Dat is de moraal van Harry’s column voor #Milieumagazine, oktober 2020. Eens over sparren? Bel gerust.

 

Over vergeten delen (deel II)

Als er delen van een sector afwezig zijn op het moment dat die in transitie gaat, is de kans groot dat de kwaliteit ervan beroerd wordt. Zorg er dus voor, beste lezer, dat je alle compartimenten aan boord hebt – maatschappelijk compleet bent, zoals dat heet. En wel zodra de “reis naar het Zuiden”, zoals Economische Zaken de energietransitie in het begin noemde, aanvangt.

Voorbeelden?

In mijn column ‘De Weeffout van Nederland’ (1) schrijf ik dat uitvoeringsdiensten als Rijkswaterstaat en de Omgevingsdiensten uit efficiencyoverwegingen op afstand zijn gezet van de strategen, maar dat die constructie in een tijd van transities gruwelijk in de weg zit. Komt een sector in “de overgang”, dan zijn communiceren, variëren en selecteren noodzakelijke vaardigheden. Organisatieculturen wordt gevraagd explorerender te worden dan tot dan toe. Veel medewerkers van uitvoeringsorganisaties komen dan in de knel. Ze hebben die ruimte niet, daar ze vaak nog geen 1,5 uur buiten de deur mogen zonder projectnummer. Hun praktijkkennis is echter wél nodig bij transitiedebatten. Dit alles leidt tot transitiebesluiten waarin praktijkervaring nauwelijks meeweegt en dat dat fout is, snappen u en ik allebei. Tenzij ik spoken zie, deed mijn column in Brabant trouwens zijn werk. De Omgevingsdienst Brabant Noord maakt sinds kort fte’s vrij voor strategische reflectie en communicatie, naast de lawine aan vergunningenwerk die haar overspoelt.

Voorbeeld twee. Afgelopen maand werd een andere omissie aangekaart. Twee jaar geleden mocht ik bij de provincie Noord-Brabant zo’n veertig beleidsmakers Milieu door een masterclass halen. De groep was verrijkt met energie-, water-, natuur-, landschaps- en RO-specialisten. Tijdens opstellingen die we deden rond boerengezinnen, ontdekten we dat er bij de milieubeleidsmakers voor het buitengebied sinds jaar en dag een zwarte vlek zit: de erfbetreders. Erfbetreders zijn mensen die – je raadt het misschien – hun auto op het erf van boeren parkeren om hen te adviseren rond diergezondheid, financiering, administratie, bedrijfsstrategie, voederschema’s, juridische zaken, mestverwerking en noem maar op. Sommigen hebben al generaties een band met een boer. Tot nu toe nam de provincie transitiebesluiten zonder serieuze inbreng van deze veelkleurige – vaak commercieel belanghebbende – specialisten. In de overtuiging dat dat anders moest om de kwaliteit van transitiebesluiten in de landbouw te verhogen, hostte de provincie in september de eerste ontmoeting, georganiseerd door beroepsvereniging AgriVaknet en de Rabo. Tijdens de voorbereiding bleek overigens dat de erfbetreders elkaar ook ónderling veel minder spreken dan ze zouden willen in deze voor het buitengebied zo explosieve tijd. Ikzelf had de eer die middag de keynote uit te mogen spreken. Na afloop waren de complimenten over organisatie en inhoud niet van de lucht. Laat deze eerste stap een opmaat zijn naar integratie van ook déze, vergeten groep!

Derde voorbeeld nog even. Tijdens de opkomst van milieugerichte productontwikkeling, midden jaren ’90, kwam de kreet “als milieu de tekentafel bereikt, is het consumptieprobleem opgelost” in zwang. De levenscyclusanalyse was net door research in Zwitserland, Zweden en Nederland beschikbaar gekomen voor gewone milieukundigen en daarmee in principe ook voor productontwerpers. Wat de jaren erna echter fout ging, was dat ontwerpers in gedachten verantwoordelijk werden gemaakt voor de omslag van het hele consumptiesysteem. Dát bleek niet reëel. Ze draaien mee in een kermis die bevolkt wordt door financiers, afnemers, tussenhandel, historische gebruiken en beliefs.

Moraal? Maak nooit één groep – zelfs niet een sleutelgroep – verantwoordelijk voor een hele sector- of thematransitie. Je komt vrijwel zeker van een koude kermis thuis.
Veel transitieplezier, komende tijd!

Harry te Riele

(1) Zie MilieuMagazine nr. 1-2020

Beta-testers, dankjewel!

Eind 2019 plaatsten we een oproep voor beta-testers voor de doorontwikkeling van het psychologisch assessment voor je rol in tijden van transitie. Negentig mensen reageerden. Dank!

Overheden deden mee, maar ook ondernemingen, ngo’s, uitvoeringsinstanties, onderwijs en onderzoek, evenals adviesbureaus en zelfstandig werkende professionals. Ze beantwoordden online vragen over hun gedrag in tijden van transitie.

Het betreft het AEM-assessment van Human Insight. We willen ermee de kwaliteit van transities verhogen door de juiste mensen niet alleen vernieuwers) op de juiste plek te krijgen in vernieuwingsnetwerken. TF noemt dit de HR van transities.

We gaan de vragen nu verder verbeteren. Wéér meedoen? Mail ons (). 

E&HWie doet wat in tijden van transitie?

stuurschap en staatsman

‘Keuzes worden onontkoombaar’

Masterclass Transitie & Jouw Positie - wintereditie jan_feb 2018 p 01

Mens in tijden van transitie

(duurzaamnieuws.nl plaatste deze week ons artikel )

Waar is de mens in tijden van transitie?

Van: op 16 september 2014 | categorie: Inzicht

67Eerst even een technisch verhaal. Ik herinner me hoe de directeur van de Amsterdamse RAI me vertelde dat zijn leden behoorlijk ongelukkig waren met het succes van de Toyota Prius II. Geen van de concurrenten had op dat moment een patentportefeuille op hybride auto’s. Ze hadden de Prius I min of meer als grap afgedaan.

De geschiedenis herhaalt zich in afgezwakte vorm. Als ik dit schrijf zet Hyundai zijn eerste IX35 Fuel Cell (waterstofmotor) op Nederlands kenteken. De auto rijdt 600 km, tankt in vier minuten en kent helemáál geen uitlaatgas. Brandstofcel plus motor zijn weinig groter dan bij benzine. California, Noorwegen,  Zweden, Denemarken, Engeland, Duitsland en België gingen ons voor. Een verbond met Linde Gaz zorgt voor een netwerk van waterstofstations. Brussel kan nu de emissie-eisen naar een volgend niveau brengen. Beleidsdocumenten ademen de verwachting dat waterstof na 2020 de rest van de samenleving naar zijn hand zet – het wordt een banenmotor.

2020? Oeps, da’s snel. Het betekent een afscheid van de eeuw waarin fossiele brandstoffen zowat alles bepaalden. Begrijpelijk dat aandeelhouders Shell en ExxonMobil dwingen de opgevoerde waarde van fossiele vindplaatsen tot reële proporties terug te brengen. De dag dat de EU CO2-verkeersemissies verbiedt – helemaal niet denkbeeldig – verliezen deze olie-fanten hun beurswaarde. Schoon, stil, leveringszeker en geo-stabiel zijn de dromen achter onze energietransitie. De sector stoelde hiervóór juist op vrijheid, emancipatie en status. Nederland kent 4200 fossiele stations en pas een stuk of vijf met waterstof maar ieder houdt zijn adem in. En passant verliest de auto in grote steden zijn aantrekkingskracht, schiet de electrofiets door het plafond en worden schone lucht, gezondheid, verblijfkwaliteit en biodiversiteit prioriteit. Verkeer en vervoer is in transitie en ieder ondervindt de gevolgen

Transities speelt niet enkel bij verkeer & vervoer. Zorg. Bouw. Finance. Ruimtelijke ordening. Journalistiek. Wetenschap. Energie. Landbouw. Besluitvorming. Ons land verandert in sneltreinvaart en diepgaand en de één na de andere dominosteen komt daarbij aan bod.

Het kan niet anders of ook jij, lezer, ervaart de effecten hier al van. Wat doe jij als individu tegen dit decor?

Sinds twee jaar werken Esther van der Valk en ik samen aan die vraag. Systemen blijven overeind zolang mensen ze overeind houden. Maar daalt systeemzekerheid naar nul, dan wordt ’t individu belangrijk. Wat doen mensen in tijden van transitie?

Esther is een door de wol geverfde coach van personen en organisaties in verandering. Ikzelf ben transitie-expert. We kwamen erachter hoe het antwoord op de vraag samenhangt met je karakter, je achtergrond en levenservaring. En met jouw opstelling in wisselwerking met je plek en omgeving. We wijzen klanten op analogieën tussen transities. We attenderen ze op hun eigen valkuil. We maken ze attent op processen van rouw. Op agressie, hoop, frustratie en de aanleiding in typische situaties om te ontsporen. Zo krijgen ze inzicht in het grotere geheel en leren ze het te vertalen naar strategie in de eigen omgeving. We hebben een taal ontwikkeld om te benoemen wat er gebeurt. Daarmee wordt het makkelijker medestanders te werven, of ze nou tot het establishment horen of tot vernieuwende niches. Er ontstaat een groot verhaal (wat gebeurt er in de sector of branche?) en een klein verhaal (wat doe ik op dit speelveld?) waarmee men de bühne op kan.

Een transitietijd is wezenlijk anders dan veel mensen gewend zijn. In de masterclass ‘Transitie |Jouw positie’ leer je hoe jij je daarin lichtvoetig beweegt.

Harry te Riele